In de maand augustus heb ik de tijd gehad voor enige reflectie over mijn eigen huidige werkzaamheden in de waterstofsector en bij uitbreiding ook de verduurzaming van de hele energiewaardeketen.

De uitbouw van wind en zon is mondiaal gezien nu al indrukwekkend te noemen maar evolueert nog onvoldoende snel om onze doelstellingen te behalen.  Ook een versnelde  opmars  van groene waterstof en batterij technologie is noodzakelijk om werkelijk afscheid te kunnen nemen van fossiele brandstoffen.

Deze zomer zag men  al enkele verontrustende donkere wolken aan de duurzame horizon door afschrijvingen van windmolenparken van onder andere Vattenfall en Orsted.  Bedrijven met ruime ervaring en bewezen resultaten in deze sector die zich desondanks geconfronteerd zien met miljarden afschrijvingen en zelfs windmolenparken in ontwikkeling staken.

De investeringskost stijgt snel en op  twaalf maanden tijd is deze gemakkelijk met 40% gestegen.  Dit alleen al zorgt voor een hogere stroomprijs.  Daarbovenop hebben overheden plots gedacht om veilingen te gaan organiseren waar de hoogst biedende de concessie  “wint”.

Deze Russische roulette kan op korte termijn wat geld opbrengen voor de diverse staatkassen maar is een zeer gevaarlijk spel en vooral de timing kon niet ongelukkiger.

De Duitse veiling deze zomer van 7 GW wind op zee voor meer dan 12 miljard Euro inspireerde direct de Nederlandse overheid om voor een nieuwe windconcessie op zee genaamd IJmuiden te gaan, ook is koos men ervoor omnieuwe criteria te introduceren en het onderdeel geboden prijs te wijzigen.  Op papier is prijs alleen niet de enige wegingsfactor maar hij zal al met al toch zwaar doorwegen. 

Doe daar de hogere Capex bij tot 40% en de geproduceerde stroom zal heel duur  verkocht moeten worden om nog enig rendement te kunnen maken.  De industrie zal er niet blij mee zijn en nog kritischer de enorme verschillen  bekijken tussen de kostprijs van stroom en aardgas met de Verenigde staten en het Verre Oosten.

Bijna tegelijkertijd verhoogden de hoogspanningsnetwerkbedrijven in de Benelux hun tarieven zeer aanzienlijk met een quasi verdubbeling van de kost voor transport van elektriciteit.  Niet alleen voor de industrie een gigantische schok, maar ook voor de verduurzaming een enorme hypotheek want bijvoorbeeld de systeemintegratie tussen wind op zee en waterstof komt hierdoor onder op de helling te staan.

Wat heeft de controle organen bezield om dit zomaar goed te keuren en zich niet de vraag stellen om eerst met de regeringen in overleg te gaan?  Deze aangekondigde prijsstijgingen gaan een economische schok veroorzaken die onze zware industrie nog sneller gaat wegjagen.

De verduurzaming van de economie en bij uitbreiding de samenleving duw je niet even snel in je eenheidstarief!  Een doodzonde wellicht maar de regeringen gaan ook niet helemaal vrijuit.  De vergelijking met de Deltawerken is snel gemaakt, alleen is de weg naar het fossielvrij maken van onze economie een nog grotere uitdaging.  Er is naar mijn mening behoefte aan een infrastructuur fonds vanuit de overheid die de middelen geeft aan bijvoorbeeld de netwerkbedrijven om deze transitie mogelijk te maken.

De investering zal het uiterste van ons vergen en ook betekenen dat we een deel van onze opgebouwde welvaart gaan inleveren voor een zekerheidsstelling voor de generaties na ons. 

De overheden gaan de komende maanden snel tot het besef (moeten) komen dat de sector dit alleen niet kan dragen, het ontbreken van een overkoepelende visie over wat er moet gebeuren blijft ons parten spelen maar ontslaat ons niet van de plicht om te leren en beter te doen.   Er zullen snel extra middelen, lees subsidie en investeringssteun, in de uitbouw van een duurzame economie moeten en dus ook in zaken zoals hoogspanningsleidingen, waterstofleidingen en investeringsondersteuning anders gaat de motor snel stilvallen.

Gezien je geld maar één keer kunt uitgeven zullen er harde keuzes moeten gemaakt worden, meer geld aan bijvoorbeeld defensie uitgeven is begrijpelijk gezien de recente oorlog in Oekraïne, maar dit alles mag ons niet laten afdwalen naar de lange termijn problemen van onze samenleving.