Afgelopen donderdag heeft de Creg een rapport gepresenteerd dat een nieuwe schokgolf van verontwaardiging door de energiemarkt stuurt en zijn klanten.  Gedurende meer dan een jaar heeft de Creg de marktbewegingen op de groothandelsmarkt gevolgd en gekeken of er geen manipulatie door dominante marktpartijen is voorgekomen.  Het welles nietes spelletje is begonnen en de aangeklaagde vraagt terecht dat men met bewijzen komt.  En hier zou het schoentje kunnen wringen want manipulatie is moeilijk te bewijzen door onder andere de dynamiek van de markt. De (beperkte in volume)stroombeurzen zijn niet voldoende ontwikkelt om als enig baken te gebruiken.  Zelf hebben we ook kunnen zien dat tijdens de eerste veilingen in Belgïë(beter bekend als VPP's) in 2004/2005 er eigenaardige zaken gebeurde tijdens de procedure. De startdatum van de veiling die toen op 1 december was gezet werd voorafgegaan door een toevallig fenomeen. Namelijk de startprijs waar de veiling zich zou op richten, namelijk de Amsterdamse stroombeurs APX, ging de weken daarvoor fors stijgen zodat tegen 1 december de aangeboden volumes aan relatief hoge prijzen van de hand gingen. Een ander voorbeeld van toeval kan men zien sinds de marktkoppeling tussen Frankrijk, België en Nederland. De historisch grote prijsverschillen tussen bijvoorbeeld de Franse en de Nederlandse markt zijn bijna volledig verdwenen. Het beetje verschil dat er nog is(lees iets goedkoper in Frankrijk dan in België en Nederland) wordt weer toevallig teniet gedaan door de tol die men moet betalen om de grens over te geraken via de beschikbare capaciteit op het hoogspanningsnet. Men kan zelf afleiden uit voorgaande dat onze sector veel onvoorspelbaarheid kent door zoveel toeval. Iedereen pikt zijn graantje mee inclusief de overheid en behalve enkele zure oprispingen van tijd tot tijd zoals de heisa rond de toevallige waarschijnlijke marktmanipulatie kabbelen we rustig verder.   Deze zomer kan belangrijk worden want het energiedossier is een van de vijf werven van onze premier van Rompuy en zijn regering.  Hopelijk zal deze regering de beste experten erbij roepen om een gedetailleerd stappenplan te ontwerpen om de energiemarkt in zijn juiste vorm te brengen.
De enige echte oplossing voor veel van deze randfenomenen zoalsmanipulatie door dominante marktpartijen is de markt fundamenteel te veranderen.  België heeft behoefte aan visie op energiegebied, hierbij enige denkpistes :
Korte termijn:
-      Uitvoering akkoord Gembloux, namelijk veiling van minstens 3500 MW bestaande capaciteit verdeeld in base and peak blokken voor dag, maand en jaarbasis georganiseerd door de CREG en met een kost plus benadering en niet de marktprijs.
-      Alle kolencentrales asap sluiten en de sites opnieuw gebruiken voor efficiëntere productie.
-      CREG moet de volledige bevoegdheid krijgen om in te grijpen waar nodig, bijgestaan door nieuwe wet/decreet die duidelijk omschrijft wat zij kunnen opleggen, bijvoorbeeld zesmaandelijkse audits bij dominante marktpartijen.
-      Beslissing om kerncentrales langer open te houden dit jaar beslissen en indien ja winsten in België houden en opnieuw investeren in nieuwe productie, grijs en groen.
-      In het stappenplan duidelijk omschrijven wat het einddoel is bijvoorbeeld qua productie, geen een speler met meer dan 25% marktaandeel, aandeel van nieuwe investeringen(zo weten nieuwe investeerders wat de mogelijkheden zijn in de toekomst)

Lange termijn:
-      Eén regulator voor de energiemarkt
-      Nieuw (met de overheid als mede aandeelhouder)energiebedrijf bouwen dat zich op nieuwe vormen van energie gaat stimuleren zoals decentrale opwek, duurzame energie, isolering, alternatieve leverancier, als idee daar België/Vlaanderen/Wallonië hun energiemarkt toch verkocht hebben aan buitenlandse private partijen is hier ruimte voor een nieuw openbaar bedrijf maar met een toekomst gerichte missie van toegevoegde waarde voor een open markt.
-      Zorgen voor eigen productie zodat België terug exporteur kan worden van elektriciteit.
-      De regulator zou moeten rapporteren aan het parlement en niet aan de regering om volledige neutraliteit te verzekeren.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden en ook niet in orde van prioriteit maar ze geven volgens mij wel aan dat we toch een aantal fundamentele koerswijzigingen nodig hebben en geen Pax'n deel 1 tot en met 20