Afgelopen donderdag werd in Nederland de Energieagenda voorgesteld door minister Kamp. Een lijvig document van 120 bladzijden waarin omschreven wordt hoe Nederland de energietransitie gaat voldragen. Deze tekst moet vooral gezien worden in het licht van na de uitvoering van het energieakkoord dat in 2013 werd afgesloten. Daartussen is ook nog eens een energienota/brief geweest maar dit nieuwe document is duidelijk het meest gedetailleerde.
En ja, ook deze keer weer heb ik het helemaal gelezen met dan wat meer aandacht voor die stukken waar ook effectief cijfers en doelstellingen in werden vernoemd. En dat is direct het probleem van dit nieuwe document; er staan zo weinig cijfers en doelstellingen in. Met cijfers bedoel ik niet alleen financiële onderbouwing maar vooral het kwantificeren van de technologische keuzes die men maakt. Van enige gedetailleerde lijst met duidelijke en bindende tussentijdse doelstellingen is ook geen sprake. Men spreekt, zoals velen doen, vooral van het eindobjectief maar mij lijkt vooral de weg ernaar toe de uitdaging.
Natuurlijk staan er goede dingen in zoals de wens om 1 GW wind per jaar(vooral offshore) bij te bouwen gedurende de volgende decennia. Hiervoor heeft Nederland al met succes de weg getoond met de recente veiling van het offshore Borssele windpark. Op het vlak van zon blijft het echter zeer onduidelijk en is van objectief helemaal geen sprake.
Dat in maart 2017 verkiezingen zijn in Nederland werpt zo ook een ander licht op dit document daar het vooral de volgende regering zal zijn die uitvoering zal moeten geven aan deze visie of toch een gedeelte ervan. Wat ook opvalt is dat er niet echt keuzes worden gemaakt die breken met het verleden buiten dan de geplande afbouw van gas als basisbrandstof voor de Nederlandse huishoudens. Met keuzes bedoel ik echte trendbreuken die aantonen dat een fossielvrije energiehuishouding mogelijk wordt. Natuurlijk is het positief dat men tegen 2030 geen auto's meer op de weg wilt die gebruik maken van fossiele brandstoffen maar men zegt er niet bij hoe men de 7-8 miljoen auto's gaat vervangen en vooral met welke technologie.
Dat neemt niet weg dat deze documenten een deel van een mogelijk beleid kunnen schetsten en noodzakelijk zijn om tot een echte visie en onderbouwing te komen. Als we naar België kijken lijkt de oogst mager wat dit soort documenten betreft en zijn we tot nu toe nog niet verder gekomen dan een Vlaamse resolutie die een paar weken geleden werd bekend gemaakt. De federale regering en zijn bevoegde minister voor energie mevrouw Marghem blijven totaal afwezig in het uitbouwen van onze toekomstige energiehuishouding en komen niet verder dan studies over te nemen maatregelen die gemaakt zijn door de hoogspanningsnetbeheerder Elia. Daar staan ongetwijfeld goede dingen in maar deze zijn veel te beperkt om van een totale energievisie te spreken die onze maatschappij fossielvrij gaat krijgen.
Het is wraakroepend dat onze zogezegde leiders geen enkele visie hebben op onze toekomst en alleen maar brandjes blussen of hun imago overeind proberen te houden. Vorige week was ik onder andere op een avond in Antwerpen, georganiseerd door de kamer van ingenieurs, waar we verschillende vraagstukken aan bod lieten komen.( https://www.youtube.com/watch?v=7PMpDmvln0o ) Onder andere onze kerncentrales kwamen aan bod en het was pijnlijk duidelijk dat zelfs binnen de meerderheidspartijen er een totaal verschillende visie bestaat over de uitstap. Wat men wellicht vergeet is dat consensus in dit dossier belangrijk is om vooruit te kunnen gaan en dat tegengestelde visies alleen maar in het belang zijn van het huidige status quo. Wellicht komt iedereen dit ook goed uit zodat men niets hoeft te doen maar gezien ik geen cynicus ben weiger ik dit te geloven.
Het blijft een gemiste kans dat in ons complexe land zowel alle regeringen als politieke fracties geen visie hebben op onze toekomstige energiehuishouding. Alleen de liberalen hebben een eerste aanzet gegeven maar dit document was te licht en te weinig onderbouwd om een deuk te maken in het status quo. Durft iemand zich nog te branden aan het doorbreken van het status quo met de verkiezingen in aantocht in 2018 (gemeenteraadsverkiezingen)? De nabije toekomst zal het uitwijzen.
In de zaal die vol met geïnteresseerden zat (vooral ingenieurs) ontbrak het zeker niet aan draagvlak om samen de schouders eronder te zetten. Ook bij de aanwezige parlementsleden van CD&V, Open VLD en NV-A ontbreekt het niet aan voluntarisme om werk te maken van het grote energievraagstuk. Wat mist er dan? De overheden samen zouden een interfederaal energieteam moeten samenstellen dat gedurende een jaar full-time gaat werken aan onze toekomstige energiehuishouding zodat we een resultaat krijgen dat ook kan geïmplementeerd worden en, in tegenstelling tot de documenten in Nederland, ook echt praktische doelen heeft.
Te laat is het nooit maar het is wel al heel laat om nog keuzes te kunnen maken zodat de tijd dat niet voor ons doet. Wellicht dien ik binnenkort nog eens een missie naar de Wetstraat te doen om te kijken of hier draagvlak voor kan gevonden worden.