Het is niet de eerste keer dit jaar dat we te horen kregen dat onze elektriciteitsfactuur wederom de hoogte in gaat, deze keer met 100 euro per gezin in Vlaanderen. Dat we nog steeds puinruimen met erfenissen uit het verleden omdat de vorige Vlaamse regering de factuur van groene stroom certificaten in de kast heeft laten liggen, kan dan wel waar zijn, dat belet niet dat we even de feiten op een rijtje dienen te zetten om de ware oorzaken van deze lawine aan prijsstijgingen te verklaren.
Tot enkele jaren geleden hadden de leveranciers de verplichting om ieder jaar hun geleverde elektriciteit iets groener te laten kleuren. De regelgever legde zo ieder jaar via een quotum de lat iets hoger en werd de kost zo optimaal mogelijk verspreid op alle verbruikte Kilowatt uren. Toen kwam het succes van de zonnepanelen waardoor Vlaanderen een van de leiders is in de wereld wat betreft het aantal installaties op daken. Dat men nu dit succes inroept als een van de oorzaken van de prijsstijging kan cijfermatig wel kloppen, maar er de zondebok van maken is er ver over.
Men vergeet er gemakshalve wel bij te vertellen dat dit succes er mee toe bijdraagt dat we vandaag met een historisch lage elektriciteitsprijs zitten op de stroombeurs en u en ik dus genieten van het dempend effect van groene stroom op de totale productiekost. Ook hier genieten onze bedrijven van mee zodat ze hun productiekost laag kunnen houden. Dat de grote verbruikers vandaag voor een groot deel worden vrijgesteld van het meebetalen van dit groene stroom succes is een maatschappelijke keuze waar je voor of tegen kan zijn.
Belangrijker is de vraag te stellen hoe het nu verder moet? De huidige bevoegde minister mevrouw Turtelboom kan in ieder geval ervoor zorgen dat het zogenaamde quotasysteem per direct opnieuw wordt ingevoerd, zodat de kost zoveel mogelijk gespreid wordt en de vergroening van onze elektriciteit verder zijn weg kan vinden. Het beste systeem is nog steeds een marktmechanisme waar de regulator ieder jaar ervoor zorgt dat de vraag naar groene stroom certificaten iets groter is dan het aanbod zodat de nodige investeringen terug op gang kunnen komen.
Het is niet de vrije markt of groene stroom die de oorzaak zijn van prijsstijgingen, doch de noodzaak om te investeren in een energiehuishouding die ons een duurzame bevoorradingszekerheid biedt. Ook in het verleden, toen er nog een monopolie heerste, betaalden wij allemaal extra om de bouw en afschrijving van kerncentrales mogelijk te maken zonder dat we enige keuze hadden.
De komende jaren hoeft energie niet fors duurder te worden als men de moed heeft om een echte CO2-kost aan ieder product te hangen zodat duurzame energie automatisch de goedkoopste vorm wordt van elektriciteitsproductie. Ook Vlaanderen kan hierin een rol spelen door mee druk te zetten als we op het einde van dit jaar op de klimaatconferentie in Parijs bindende afspraken gaan maken waar alle landen mee in het spreekwoordelijke bad moeten.
Hier eindigde het opiniestuk, maar is het verhaal nog niet gedaan. Het onderwerp verhitte de gemoederen in het Vlaams Parlement behoorlijk en het begon met een rondje zwarte pieten doorschuiven. Onterecht wordt deze noodgedwongen doorrekening uit het verleden nu de Turteltaks genoemd, terwijl zij in dit specifieke geval alleen maar puin aan het ruimen is van haar voorgangers. De naam Freyataks zou eerlijker zijn, maar ook ongepast gezien je niet op de man/vrouw moet spelen, maar op de bal. De voormalige minister hield zich trouwens wel opvallend stil tijdens het debat (lees: geen woord gezegd). Jammer is wederom dat zo de indruk ontstaat dat duurzaam alleen maar duur is en kan overleven dankzij subsidies. Men vergeet terloops erbij te vermelden dat alle vormen van energie zwaar worden gesubsidieerd en dat is inderdaad niet wenselijk.
Wat dacht u van de nieuwe kerncentrales die men in Engeland gaat bouwen? Een concessie aan EDF werd gegeven met de garantie vanuit de overheid dat de inkomsten per MWh minstens 89 pond bedragen gedurende 35 jaar. Voor iedere 1000 MW reactor betekent dit een slordige 640 miljoen euro extra subsidie per jaar gedurende 35 jaar.(uitgaande van 80 euro extra subsidie per MWh, 8000 uren draaiuren per jaar op vollast) Daar is de duurzame ondersteuning dus klein bier bij ook al moet gezegd worden dat kernenergie natuurlijk basislast/base load energie is en betrouwbaar qua output van elektriciteit. Anderzijds kan de rekening nog fors oplopen want eventuele extra kosten tijdens de bouw kunnen nog extra verrekend worden in het MWh-tarief dat EDF extra krijgt. Doe daar de opslagkosten bij van kernafval gedurende X jaar (lees: duizenden jaren) en je kan gerust stellen dat er geen duurdere vorm van elektriciteit bestaat dan kernenergie.
Daarmee wil ik niet gezegd hebben dat kernenergie niet kan, maar met de huidige generatie van kernreactoren wordt er simpelweg gewoon nog te veel kernafval geproduceerd.
Positief was in heel het debat dat men op het laatste toch even heeft gesproken over de noodzaak om een langetermijnvisie enstrategie (onderbouwd liefst dus bottum-up uitgerekend) uit te bouwen met alle regio's en ook op het federale niveau. Dat Minister Turtelboom vervolgens dan weer verwees naar het federale niveau om te zeggen dat de oorzaak voor de trage vooruitgang daar ligt, is dan weer zwak te noemen. (Nooit je collega's publiekelijk afvallen en het verhaal klopt trouwens niet.) Hopelijk kan minister Turtelboom de tijd vinden om haar federale collega mevrouw Marghem te spreken over dit dossier in haar ongetwijfeld drukke agenda.