Een toch wel opvallende oproep van Elia, de Belgische hoogspanningsnetbeheerder, om niet alleen grote bedrijven op te roepen maar ook kleine bedrijven en zelfs gezinnen. Dat de komende winter problematisch kan worden voor de Belgische energiegebruiker is al voldoende bekend maar de oplossingen worden steeds creatiever. Na de Turkse boten (met noodgeneratoren op) gaat men nu proberen om de brede bevolking met Kerstmis veel kaarsjes te laten branden.
Zowaar een opportuniteit voor de verzekeringsmaatschappijen om meer brandverzekeringen te verkopen en ook voor de houtverbranders breken gouden tijden aan. Dat het klimaat steeds meer op de achtergrond geraakt is logisch vermits dit soort einde-wereld-berichten nodig zijn om onze politici tot actie en vooral luisteren te bewegen. De wil van de brede samenleving om samen een energiepact te smeden komt niks te vroeg lijkt me en de volgende regering zal deze handschoen toch dienen op te nemen als organisator.
Op zich is het geen slecht idee om ons verbruiksprofiel vlak te maken zodat we zo weinig mogelijk piekmomenten hebben maar hiervoor zal meer nodig zijn dan een oproep. Een mogelijkheid is om aan de tariefstructuur te gaan werken zodat je bijvoorbeeld binnen een dag voordelige tarieven hebt. Hiervoor heb je trouwens wel een slim netwerk nodig uiteindelijk om alles in goede banen te leiden.
Beter is wellicht nog dat men ook in de toekomst bepaalde toestellen centraal zal kunnen sturen zodat het profiel steeds vlak blijft. Probleem van deze mogelijkheden is dat deze nog moeten uitgerold worden en dat dit forse investeringen zijn (die men wel over een lange termijn kan afschrijven).
De suggestie dat meer importcapaciteit een betere oplossing zou zijn dan eigen productiecapaciteit te bouwen deel ik maar in beperkte mate. Natuurlijk moeten we maximaal met onze buurlanden verbonden zijn maar de motivatie daarvan moet niet liggen in het afhankelijk worden van import. De bedoeling van een Europees hoogspanningsnet is om de betrouwbaarheid te verhogen en technisch, ecologisch en financieel voor het meest optimale te gaan.
Dit ontslaat een land er echter niet van om ervoor te zorgen dat men zijn verantwoordelijkheid neemt in de uitbouw van deze optimalisering en dit betekent ook dat men voldoende moet investeren in productie, opslag en netwerk. En hier wringt het schoentje behoorlijk want zowat op ieder punt scoren we slecht tot zeer slecht. Op het vlak van productie lopen wij zowat een decennium achter gezien er al in 2003 is beslist wanneer de kerncentrales ermee ophouden (en het is ook al jaren geweten dat de zes stokoude kolencentrales allemaal sluiten).
Op het vlak van netwerk mogen bijvoorbeeld de lokale netten niet genoeg investeren om slim te worden (herinner u het voorbehoud dat bijvoorbeeld in Vlaanderen is gemaakt met de uitrol van slimme meters of Elia die met de grootste moeite van de wereld zijn netwerk kan uitbreiden bijvoorbeeld richting de zee om de windmolenparken daar te verbinden.) Het idee om energieatollen in zee te bouwen is dan weer een stap in de goede richting op voorwaarde dat men dit eerst test op een bepaalde schaal alvorens dit volledig uit te rollen. Dat de overheid er dan direct bij zegt dat dit zonder subsidies moet, is naïef te noemen want in de energiesector kan niks gebouwd worden zonder overheidsgaranties.
Ook moet er voldoende geïnvesteerd worden in duurzame vormen van energie en vooral de juiste vormen. Het is op zich een verstandige beslissing van de Vlaamse overheid om grootschalige biomassaverbranding aan banden te leggen want dit is enerzijds weinig duurzaam te noemen (zeker als je weet dat je miljoenen tonnen van de andere kant van de wereld moet laten komen met vervuilende schepen) en anderzijds weinig realistisch door de beperkte beschikbaarheid van de brandstof voor deze immer hongerende draken.
Ook moet de overheid kijken naar wie er investeert in dergelijke projecten om te zien of partijen solvabel genoeg zijn om weer geen Ecocerns, Electrawinds, Thenergo's te krijgen want dit zendt schokgolven door de financiële sector. Ga vandaag maar eens langs bij Gimv of PMV met je kleinschalig duurzaam project als solvabele partij. De deur gaat wellicht nog wel open (op een kier) maar hij is dicht voor je het weet.
Bij veel projecten zie ik steeds dezelfde zwakten weer naar boven komen en bijvoorbeeld voor biomassa gaat het over de zekerheid van levering voor je brandstof op lange termijn tegen een betrouwbare prijs (lees: liefst vast). Als je dus 2 tot 4 miljoen ton hout/pellets/houtafval nodig hebt moeten de overheid en de financierders goed begrijpen dat zonder deze waterdichte zekerheden je aan dergelijke projecten niet moet beginnen. Er is een goede reden waarom er in heel de wereld zo goed als geen enkele 100-200 MW biomassadraak staat en dat is het woord 'risico van levering van brandstof'. Zelfs voor giganten als Eon, RWE of GDF-Suez zijn dergelijke grote biomassaverbranders meestal te riskant om er aan te beginnen bewijzen de vele projecten in ontwikkeling die de eindmeet niet halen. Als zelfs bedrijven met dergelijke balansen er niet aan beginnen (of het moet een omgebouwde oude kolencentrale zijn want de Capex hiervan is veel lager) moet men beseffen dat het voor relatief kleine en jonge ontwikkelaars op termijn operationeel gewoon zelfmoord is.
Dat gas hoogstens een relatief korte termijn transitiebrandstof kan zijn moeten onze beleidsmakers ook beseffen (indachtig onze constante problemen met de Russische bevoorrading via Oekraïne).