Vorige week werd er toch vanuit verschillende politieke verantwoordelijken openlijk gesproken over het uitwerken van een lange termijn energiestrategie om zo de waan van de dag te overstijgen. Natuurlijk ging vorige week ook veel aandacht naar zaken zoals een betoging in Brussel, LuxLeaks of de kleurrijke verschijning van dhr. Coucke. Het was geen mooi schouwspel om al dat plat populisme om ons heen te zien grijpen. Men slaagt er alleen nog in om in Twittertaal te spreken van 140+ karakters.
Natuurlijk is het wraakroepend dat de groten der aarde met toelating van iedere overheid hun best doen om zo goed als geen belastingen op hun winsten te betalen terwijl ieder maatschappelijk systeem alleen kan blijven bestaan als alle schouders het gewicht ervan mee dragen. De toch wel gespeelde verontwaardiging van de vele politici in zowat alle landen staat in schril contrast met hun inspanningen om aantrekkelijke fiscale complexe systemen uit te bouwen om datzelfde grootkapitaal aan te trekken.
Zowat ieder land heeft een voordelig regime om bedrijven af te snoepen van andere landen, ook in ons landje heeft men al meer dan een decennium de notionele intrestaftrek die - de waarheid moet het gebieden - inderdaad zijn toegevoegde waarde heeft gehad voor het land en zijn economie. Maar dan moet men niet met het spreekwoordelijke vingertje wijzen naar een dwergstaat als Luxemburg die zowat als enige troef haar financieel systeem heeft. Gewoon een Europees fiscaal systeem met een billijke belastingsdruk en alle haat en nijd kan de kast in.
Terug naar onze sector want ook daar liggen populisme en holle slogans nooit ver weg. Een slogan die men vaak hoort terugkomen is die van een noodzaak aan voldoende duurzame investeringen om onze bevoorradingszekerheid op lange termijn veilig te stellen, op voorwaarde dat de prijzen laag blijven en zeker niet verder stijgen dan in de ons omringende landen.
Dit gaat volledig voorbij aan het feit dat wij in België al meer dan twee decennia niet voldoende geïnvesteerd hebben in het moderniseren van onze energiehuishouding en hiervoor gaan we dus nu dubbel betalen. Trouwens, als ik kijk naar bijvoorbeeld Duitsland dan kan men toch niet zeggen dat de prijzen daar lager liggen dan hier, men zit daar nu al aan 30 cent per KWh, wat toch bijna 30% meer is dan in België. Kijk bijvoorbeeld naar Engeland waar men de komende 35 jaar voor vele miljarden euro's subsidie nieuwe kerncentrales gaat bouwen. Het feit dat de Engelsen deze kost in hun algemene begroting gaan nemen om zo de Kwh-prijs optisch laag te houden, betekent niet dat hij ook laag is.
Iedere denkoefening die men voor onze sector wilt doen zal er een moeten zijn die onderbouwd is en dus buttom-up. Men kan op voorhand niet bepalen wat de uitkomst gaat zijn zonder eerst de formule gebouwd te hebben. Doet men dit toch, dan creëert men alleen maar een fata morgana waar iedereen in een richting de afgrond in stormt. Het Planbureau heeft het al gezegd dat er minimum 61 miljard euro moet geïnvesteerd worden in alle vormen van productie/opslag in onze sector de komende twintig/dertig jaar om onze bevoorradingszekerheid te garanderen. En dan durf ik nog te stellen dat het echte getal nog veel hoger is en eerder richting de 100 miljard euro zal gaan gezien de netwerken ook state of the art dienen te zijn willen we een haalbare, duurzame en op termijn betaalbare oplossing hebben voor onze energiebehoeften.
Zelfs het betaalbare is correct, ook al geeft men op dertig jaar honderd miljard euro uit want onafhankelijk worden van fossiele import geeft ons jaarlijks een meer dan positief saldo.
De nieuwe federale minister voor Energie mevrouw Marghem kreeg direct haar collega's over haar heen toen ze betwijfelde of we zonder onze kerncentrales kunnen, maar ze heeft groot gelijk. Zonder een langetermijnvisie op wat we dan wel gaan bouwen en hoe we dit gaan financieren, getuigt ze gewoon van gezond boerenverstand. Als een land voor meer dan 60 % kernenergie nodig heeft in zijn dagelijkse behoeften (men moet de dagelijkse import van nucleaire energie uit Frankrijk erbij optellen), dan moet men kunnen aantonen hoe men dit vervangt binnen elf jaar. Vandaag zie ik geen enkele indicatie van visie of zelfs voldoende investeringen om dit te kunnen doen. Integendeel, want België verliest jaarlijks grootschalige centrales die of aan het einde van hun bedrijfsleven gekomen zijn (lees: de oude kolencentrales), of die niet meer rendabel zijn (lees: de gascentrales). Daar komen dan ook nog eens de geplande uitstap van onze oude kerncentrales bij en dan ben je de bulk van je productie gewoon kwijt.
Ook al kan ik begrip opbrengen om snel even niet-werkende gascentrales in Nederland rechtstreeks aan te sluiten op het Elia-net, echte oplossingen zijn dit niet. Er is een reden waarom gascentrales niet meer rendabel zijn in Noordwest-Europa en dat gaat men dus niet oplossen door een centrale op een ander land aan te sluiten. Natuurlijk kan men en zal men als deel van de oplossing gascentrales nodig hebben en deze dus een capaciteitsvergoeding gaan betalen en zelfs een productievergoeding, maar dat heeft geen zin als men geen visie heeft op wat er nog nodig is. Gascentrales zijn dus geen oplossing, maar slechts een (klein) deel van de oplossing en dan nog maar tijdelijk. Gas moeten we importeren en dat maakt ons dus afhankelijk als Europa en de Europese leiders weten dit ook.
Als men afhankelijk is van import en de andere kant weet dit, dan is men dus ook geen klant, maar een verslaafde. Vermits de gasdealer weet dat je zijn spul nodig hebt, zal hij natuurlijk zorgen dat je gelukkig blijft zolang je betaalt (en je mond houdt), maar gaat hij af en toe de kraan een beetje dicht draaien. Als dealer is het belangrijk dat je klant weet dat hij je echt nodig heeft om te overleven en dan heb je hem waar je wilt, de rest kunt u zelf wel verbeelden
Het Nederlands energieakkoord heeft natuurlijk ook goede punten, maar verzandt in zijn algemeenheid en vooral ontbreken er de eerste speerpunten (lees: plan van aanpak waar men concreet al de eerste doelen vastlegt voor jaar 1, 2 en 3). Wilt men een nieuw tijdperk inluiden van duurzame economische groei, dan is dit zoals oorlog voeren: een goede voorbereiding is alles en natuurlijk moet men daarna ook de middelen hebben. Onze economie is als een mammoettanker die men langzaam van richting kan laten draaien, maar de route moet goed uitgestippeld zijn want anders loopt hij gegarandeerd vast aan de grond. Volgende keer vervolg hierop