Het minste wat je kan zeggen is dat de huidige groothandelsprijzen voor gas en elektriciteit hun kompas tijdelijk kwijt zijn.  De meter draait wild rond en ieder gerucht is genoeg voor 10.% meer of minder.

Het zelfregulerende karakter van een vrije markt mag dan meestal goed werken, op dit ogenblik gaat het van kwaad tot erger.  De strohalm dat de gasvoorraden sneller gevuld worden was alleen al goed voor een daling van de gasprijs op één dag van 30.%.  Wat gas betreft is het een feit dat de vraag tijdelijk naar beneden moet gebracht worden gezien onze grootste leverancier verstek geeft.

De president van Rusland is kwaad want hij wordt gestraft en jammer genoeg voor ons beseft hij maar al te goed hoe kwetsbaar ons democratisch systeem is met zijn open economie.  De verslaving aan goedkoop aardgas uit Rusland heeft van Europa een junkie gemaakt en een aantal landen worden nu ineens cold turkey gezet.

De pijn die we allemaal voelen is er één van verandering,  ondanks de slogan dat verandering een constante is hebben de meeste mensen een bloedhekel aan verandering.  We zijn allemaal gewoonte beesten en willen vooral verworvenheden behouden.  Het status quo van welvaart en individueel handelen beschouwen we als een verworven recht.

Jammer genoeg heeft de geschiedenis ons toch geleerd dat zowel het één als het ander vooral bestaat uit lange perioden van instabiliteit afgewisseld met broze evenwichten.

De energieprijs is zo’n broos evenwicht en dan ook nog één die van wezenlijk belang is voor onze samenleving en welstand.  Dat Europa specifiek heel afhankelijk is van import is niks nieuws en werkt goed zolang de prijs laag is en er geen oorlogen zijn.  De onbezorgdheid is nu tijdelijk verdwenen en het plannen van onze volgende vakantie geen prioriteit meer.  Nee, het is de volgende energiefactuur die ons nu bezig houdt en vooral zijn betaalbaarheid.

De politieke verantwoordelijken in Europa en zijn lidstaten broeden op vele oplossingen en sommige daarvan zullen ongetwijfeld een impact hebben.  Een veel gehoorde is het introduceren van plafondprijzen voor elektriciteit en gas, voor beide een uitdaging te noemen.  Geen plafond zonder vloer en bodem, hopelijk vergeet men dit niet.  Voor welke leverancier dan ook, het zal slikken zijn dat de politiek gaat ingrijpen in de markt ook al is het gerechtvaardigd.

De huidige markt met zijn extreem hoge prijzen dient paradoxaal vooral gestut te worden, de behaalde laagte records  sinds de vorige crisis in 2008 hebben veel kapitaal vernietigd en ook veel nieuwe investeringen onmogelijk gemaakt, met uitzondering van hernieuwbare productiebronnen die subsidie ontvingen.  De uitdagingen van de energietransitie zijn thans dermate groot dat enige regulering nodig is.  Een bodemprijs is er zo één, jaarlijks eventueel vast te stellen gezien de kost van een goed of dienst natuurlijk jaarlijks varieert dient deze ook aangepast te worden.

De huidige kracht van de energiecrisis is voor Europa hard wakker worden maar kan heilzaam zijn als er een echte koerswijziging komt.  Meer van hetzelfde is het laatste wat we moeten overwegen. De drang naar het status quo en het bekende is groot en heel verleidelijk, als een dealer met zijn verslaafde heeft deze er alle belang bij dat onze huidige verslaving aan fossiele brandstoffen zo groot mogelijk blijft.  Liefst zo groot dat de vraag altijd voor spanning zorgt in het aanbod zodat de prijs hoog is.

Terugkomend op de opties voor de politieke verantwoordelijken dan zijn er hier geen quick wins buiten het chequeboek te openen.  Dit gebeurt trouwens volop, van Nederland met zijn 15 miljard naar Duitsland met 60 miljard Euro.  Pleisters op een open wonde, maar de indruk wordt gewekt dat men in oplossingen denkt.  Nu is het beschermen van de zwakkeren een morele plicht en daar is niets mis mee.  Alleen moeten we wel waken dat de volgende generaties hiervan niet de rekening gepresenteerd krijgen.

Echte oplossingen vergen aangehouden investeringen en veel tijd, die tijd is er geweest de laatste twintig jaar maar men koos ervoor om de markten vrij te laten en sinds 2008, de kredietcrisis,  heeft de vrijgemaakte energiemarkt vooral rode cijfers gehad.  De bodem is weggeslagen en vele grote energiebedrijven hangen momenteel aan de bedelstok van hun respectievelijke landen.  Reserves hadden deze bedrijven niet meer gezien de laatste 12 jaar en eindigen ze zoals hun klanten.

De huidige inflatie die vooral door de stijging van de energieprijzen wordt veroorzaakt zorgt voor een ongeziene handeling van de ECB die plots wakker is geworden na een jarenlange coma.  Duizenden miljarden Euro’s verder aan steun, lees opkopen van staatsobligaties, gaat men nu geld terug zijn waarde geven.  Geld is niet gratis!  Eigen schuld dikke bult is hier wel op zijn plaats alleen zijn het vaak de verkeerden die het gelag betalen.  En toch is er reden tot optimisme want achter de heuvel kan de weg terug zichtbaar worden.  Op voorwaarde dat we aanvaarden dat het met minder moet maar vooral kan.  Veel minder betekent minder fossiele brandstoffen nodig, minder druk op klimaat en minder geld nodig.

Geld pompen in een al oververhitte economie is heel gevaarlijk ook al is de reden begrijpelijk, investeren in infrastructuur is een veel betere termijn oplossing en zorgt ook voor welvaart van komende generaties.  Benieuwd of de Europese Commissie meer intelligente oplossingen heeft dan de lidstaten.