Ook al stond deze week in het teken van de rampspoed bij Ford Genk, iedereen is het er wel over eens dat innovatie meer centraal moet gaan staan in onze industrie. Als we moeten gaan concurreren met lage loon landen gaan we altijd aan het kortste eind trekken. Wat ook stilaan een vertrouwd beeld was zijn de dames en heren politici die aan alle rampspoed de zogenaamde crisis hangen of de fout van Europa.
Nu is Ford Genk aan veel te danken, maar niet aan de crisis. De overcapaciteit is al jaren een groot probleem in de autosector en daarbij komt dan nog dat Ford blijkbaar geen modellen meer heeft die massaal aanslaan. Bij andere fabrikanten zoals VW, Audi, BMW, Mercedes, Hyundai, etc. is het geen crisis dus stop met de mededeling dat het crisis is of dat de lonen de oorzaak zijn.
In onze eigen sector is het ook alle hens aan dek want de winter komt eraan en België heeft in lange tijd niet zo'n krapte gekend aan elektriciteitsproductie. Dat onze politici zeggen dat er geen probleem is wordt blijkbaar niet gedeeld met de hoogspanningsbeheerder Elia die toch zeer duidelijk is in zijn communicatie over de mogelijke gevaren op dit ogenblik. Aan de andere kant is er veel mogelijk aan de grenzen gezien wij bijvoorbeeld met onze Noorderburen tot 1500 MW kunnen importeren.
De frustratie heerst vooral in het feit dat ze niet gehoord of begrepen worden wanneer ze met de beleidsmakers spreken en dat de complexiteit hun volledig ontgaat. Het gebrek aan elementaire kennis van onze sector bij de politieke verantwoordelijken zorgt er inmiddels voor dat er zo goed als geen investeringen op gang komen. Ook niet in de netwerken trouwens waar de diverse fabrikanten en leveranciers aan bijvoorbeeld netbeheerders melden dat de investeringen op een zeer laag pitje staan.
Op een moment dat we onze ganse energiehuishouding dienen te verduurzamen worden de investeringen teruggeschroefd in zowat alle delen van onze energieketen. Wellicht is het laatste deel het enige waar positieve boodschappen vandaan komen want het marktaandeel van de dominante marktpartij is voor het eerst in Vlaanderen onder de 50 % gedaald bij de gezinnen. Het feit echter dat de alternatieve leveranciers zelf weinig nieuwe productie bouwen betekent echter een hypotheek op de houdbaarheid van hun ondernemingsmodel. In de jaren van 2003 tot 2008 hadden we relatief hoge groothandelsprijzen en was het veel moeilijker om te kunnen concurreren.
Dat eigen productie vandaag geen voordelen biedt is voor een deel waar daar de groothandelsprijs voor elektriciteit zeer laag staat, maar betekent wel dat als de prijs snel zou gaan stijgen (in de groothandelsmarkt) en men de eindprijs niet kan laten stijgen degene zonder eigen productie zich als eerste uit de markt zullen terugtrekken.
In de duurzame sector zeggen bedrijven als Vito en 3 E zeer duidelijk dat Vlaanderen een kruis heeft gemaakt over zijn duurzame ontwikkeling met de nieuwe aangekondigde ondersteuning (lees regelgeving) van het gekende certificatensysteem. Er wordt gewoon gezegd dat de Vlaamse socialisten maar een ding willen en dat is dat de prijs niet stijgt en dat dit ten koste mag gaan van zowat alles. Dat biogas met de nieuwe spelregels niet meer mogelijk wordt laat ze volledig koud ook al is dit zowat de enige vorm waar betrouwbaar en continue duurzame energie mee kan gemaakt worden.
De vrienden van Oostende hebben kwistig met offshore vergunningen gestrooid en dat hierdoor alleen onze energierekening met 30% gaat stijgen is hun blijkbaar ontgaan of van ondergeschikt belang.
In ieder geval was het initiatief van Elia afgelopen week om innovatie centraal te stellen om zo ook aan oplossingen te werken geslaagd. We moeten ook aan de vraagkant (demand side) gaan werken en ervoor zorgen dat de verbruikers gelijkmatiger gebruik gaan maken van de beschikbare energie. Dat slimme systemen hierbij noodzakelijk zijn zal niemand verbazen.
Dat de netbeheerders behoefte hebben aan flexibele en direct inzetbare capaciteit is al langer geweten, maar de noodzaak om veel verder te gaan dan alleen maar het afschakelen van enkele grootverbruikers staat hoog op de agenda. Mijn idee dat de overheid via een publieke aankoopcentrale tevens enkele piekcentrales zou bouwen die dan door Elia zouden worden uitgebaat werd nog steeds aanvaard als een haalbaar en realistisch idee. Het lijkt me in ieder geval een veel beter idee dan subsidie te gaan geven aan gascentrales (bestaande of nieuwe) die niet speciaal gebouwd worden als piekcentrales. Het is de groothandelsmarkt die zal moeten zorgen voor aanvaardbare prijzen zodat het terug interessant wordt om te investeren in gascentrales en niet de overheid.