Dat de saga rond de ondertussen beruchte wet om de kernuitstap uit 2003 legislatuur na legislatuur gewoon in een andere vorm terugkomt is in ieder geval één constante. Partijen van links tot rechts blijven het uitvechten maar opvallend genoeg laten ze het antwoord allemaal achterwege.
Dat ook nu weer wordt gezegd dat de sluiting van oude kerncentrales onderwerp wordt van de verkiezingen klinkt als een bekende deun. Wat men wel vergeet is dat de wereld om ons heen wel degelijk constant verandert en dan al zeker de energiemarkt. De wereld voor en na het klimaatverdrag van Parijs beweegt op de toon van duurzame energie en reductie van broeikasgassen.
Het eerste gaat trouwens een stuk beter dan het tweede gezien de uitstoot gewoon blijft stijgen. In april dit jaar werd er in Nederland 2.5% meer CO2 uitgestoten ten opzichte van vorig jaar. Weersomstandigheden spelen natuurlijk een grote rol en de eerste koude maanden van het jaar hebben zeker hun rol geëist. Alleen doen transport, industrie en de productie van elektriciteit vrolijk mee aan deze stijging.
Dat men in België blijft worstelen met de kernuitstap die in 2003 reeds beslist werd heeft vooral te maken met een gebrek aan visie en strategie. De wens is er wel om een echte investeringsstrategie uit te rollen, alleen ontbreekt het aan samenhang en vooral aan keten denken. Energie is meer dan alleen elektriciteit en ook meer dan onze kerncentrales vervangen door gascentrales.
Alleen al in de energiesector spelen ook zaken zoals netwerken, handel, productie, IT en de klanten allemaal hun rol en zijn ze allemaal belangrijk. Doe daar dan de andere delen van de energiewaardeketen bovenop zoals transport, industrie en verwarming en je hebt al een heel aardig stuk van de waardeketen in beeld. Dat IT in al deze delen een prominente plaats in neemt wordt algemeen erkend alleen moet men realistisch blijven over zaken zoals blockchain of AI.
Energie is nog altijd een product en geen dienst, we moeten een toekomstgerichte infrastructuur uitbouwen die zorgt voor ons en onze planeet en ook nog betaalbaar is. De roep naar gascentrales mag dan al een klein deel van de oplossing zijn het blijft vooral teruggrijpen naar recepten uit de vorige eeuw. Ook zijn ze slechts heel tijdelijk en geen wissel op de toekomst, daar zeker België een huzarenwerk moet leveren om zijn luchtkwaliteit naar een correct niveau te krijgen en dit binnen de dertig jaar.
Een investeringsstrategie is meer dan geld alleen, maar de waarheid dient gezegd te worden, namelijk dat de omslag naar een CO2 vrije energiehuishouding de maanwandeling als een kleine oefening doet lijken. Dat we van 7 naar 10 miljard mensen groeien die allemaal recht hebben op dezelfde elementaire behoeften zoals energie, doet op zich het verbruik al met 40% stijgen zonder dan nog in aanmerking te nemen dat het welvaartsniveau gemiddeld zou gaan stijgen.
Dat de beslissing of onze kerncentrales nu openblijven of dicht gaan in 2025, hetgeen naar alle waarschijnlijkheid pas definitief beslist wordt na de volgende verkiezingen in 2019, maakt het feitelijk onmogelijk en weten we dus de uitkomst nu al.
Stel voor dat we eind 2019 wel weten wat we willen en beginnen bouwen dan zijn vier jaar niet voldoende en zal er ook aangepaste wetgeving nodig zijn om versneld te kunnen bouwen. Een crisis-en herstelwet voor de energietransitie naar Nederlands voorbeeld is één van de minimum vereisten om nog enigszins iets gedaan te krijgen in dit land binnen een redelijke termijn.
De flexibiliteit die we nodig hebben in het energienet van morgen vraagt voor nieuwe oplossingen die kunnen inspringen als er geen zon en wind is. Kleine flexibele gascentrales die snel naar vol vermogen kunnen gaan aangevuld met voldoende opslagmogelijkheden van waterstof en batterijen zijn maar een kleine greep uit de noodzaak van morgen.
De transitie naar een maatschappij die bijna volledig op duurzame elektriciteit kan werken voor haar industrie, verwarming, huishoudens en transport kan zorgen voor een verviervoudiging van de huidige elektriciteitsbehoeften over een periode van maximum dertig jaar en de inspanning mag u gerust in dezelfde orde van grootte zien. Van onze beleidsmakers mogen we verwachten dat ze deze uitdaging begrijpen en adequate middelen beschikbaar maken, zodat onze knapste koppen aangevuld met alle delen van de samenleving met een echt bouwplan komen voor onze toekomst.